"Met judo leer je sneller met elkaar omgaan"

Tycho van der Werff is al 28 jaar judoleraar bij Beter Judo. Deze club van de Special Needs Judo Foundation brengt kinderen met allerlei beperkingen in aanraking met judo. Het is volgens Tycho een hele geschikte sport voor deze doelgroep omdat ze op de judomat allerlei vaardigheden leren die in het dagelijks leven goed van pas komen. Hij heeft zo al heel veel kinderen enorme stappen zien maken.

Eigenlijk rolde Tycho per toeval in de judoclub voor kinderen met een beperking. Ben van der Eng, de initiatiefnemer van Beter Judo, was op zoek naar een judoleraar en kwam zo bij Tycho uit. “Ik was er net achter gekomen dat wedstrijdjudo er voor mij niet meer in zat door lichamelijke kwalen. ‘Hij kan wel leuk les geven’, zeiden mensen altijd over mij.” Eerst dacht Tycho dat het niks voor hem was, maar na zijn eerste les was hij verkocht door het enthousiasme van de leerlingen met verschillende beperkingen. 

Zijn ervaring als wedstrijdjudoka kwam hem als leraar voor de groep bij Beter Judo ook goed van pas. “Ik kon daardoor zien hoe mijn tegenstander in elkaar stak en waar ze goed in waren en waar niet. Eigenlijk kon ik dat met deze doelgroep ook gebruiken: kijken waar ze goed in zijn en waar ze nog hulp bij nodig hebben. Tijdens het stoeien kan ik voelen: hier zit weerstand en hier geeft iemand mee. Dan kan ik voelen waar ik aan kan werken. Dat was een gouden combinatie.” 

Nieuwe indeling

Het bleef niet bij judoën op de club, want ze gingen ook steeds meer toernooien organiseren. Eerst met Nederlandse clubs en later gingen ze ook naar het buitenland: Engeland, Finland, Zweden, Denemarken en Duitsland. Tijdens die toernooien zag Tycho op een gegeven moment dat de opzet eigenlijk niet klopte. “Er werd altijd ingedeeld op beperking en niet op wat ze kunnen. Ik ben toen de indeling gaan maken waarbij ik alle judoka’s waarvan ik vond dat ze tegen elkaar konden, bij elkaar heb gevoegd.”

“Ik kijk niet naar beperkingen, maar naar hoe goed ze judoën en hoe sterk ze zijn"

Tycho van der Werff

Positieve uitdaging

Dat bleek wonderwel goed te werken. Hij kreeg daar dan ook veel vragen over hoe het toch kon dat judoka’s van verschillende gewichtsklassen en beperking tegen elkaar konden judoën. Zijn antwoord was simpel: “Ik kijk niet naar beperkingen, maar naar hoe goed ze judoën en hoe sterk ze zijn. Soms kun je de snelheid van een judoka compenseren met het gewicht van een ander.” Hij merkte ook dat de jongens en meiden met een verstandelijke beperking de wedstrijden zo ook veel leuker vonden. “De meesten van hen zien alles als een positieve uitdaging. Samen sporten is voor hen leuker dan simpel winnen.” 

Die klassenindeling die hij toen invoerde wordt nu nog internationaal gehanteerd. Tycho werd onder meer voor die belangrijke stap in het aangepaste judo in 2017 zelfs koninklijk onderscheiden als Ridder in de Orde van Oranje Nassau. 

Grenzen verzetten

Volgens Tycho is judo de beste sport voor deze doelgroep omdat de communicatie heel gemakkelijk gaat. “Het eerste contact wat je maakt is lichamelijk. Je moet het met zijn tweeën doen. Er zijn afspraken: groeten betekent ik zorg voor jou en jij voor mij. Judo is fijn zonder pijn. Als je dat kan en je daar aan vasthoudt dan leer je jongens en meiden veel sneller met elkaar omgaan. Je leert voor jezelf opkomen en je grenzen aangeven en je leert ook spelenderwijs je grenzen te verzetten.” 

Meedoen in de maatschappij

Op die manier heeft Tycho de laatste jaren ook veel groei gezien bij kinderen met ernstige verstandelijke beperkingen of vormen van autisme. Zij waren in eerste instantie nog niet klaar om naar school te gaan, maar door de judoles zag Tycho grote ontwikkelingen bij de kinderen. “Die jongens en meisjes kon ik met judo helpen in hun communicatie en het bepalen van grenzen en het samen spelen. Daardoor werd school mogelijk en konden ze hun brein verder ontwikkelen en worden ze een meer volwaardig lid van de maatschappij. Dat is toch kicken!”